Les denne artikkelen på bokmål

Innsynsretten betyr at du kan spørre ei verksemd om korleis opplysningane om deg vert nytta og at du kan be om å få vite kva for nokre opplysningar dei har lagra om deg.

Nederst i artikkelen har vi lagt eit skjema som du kan nytte dersom du vil be om innsyn eller ha meir informasjon.

Dette kan du be om

Dersom verksemda har opplysningar om deg, har du rett til å stille desse spørsmåla:

• Kva er formålet med behandlinga av opplysningane?
• Kva typar opplysningar om deg har verksemda?
• Har verksemda levert ut opplysningane, eller vil det skje, og kven er i så fall mottakarane? Viss mottakarane er utanfor EØS eller ein internasjonal organisasjon, kva garantiar finst der for personvernet?
• Kor lenge lagrar verksemda opplysningane? Viss det ikkje er mogleg å oppgje ei eksakt lagringstid, kva er det som avgjer kor lenge opplysningane vil lagrast?
• I kva grad har du rett til retting, sletting eller avgrensing, eller til å protestere mot behandlinga?
• Frå kvar har verksemda henta inn opplysningane?
• Tek verksemda automatiserte individuelle avgjerder? Kva for logikk ligg i så fall bak, og kva følgjer kan det ha for deg?

Dessutan kan du be om å få ein kopi av alle opplysningane dine – også elektroniske spor, metadata og kva profilar du er tildelt. Dersom du sender kravet elektronisk, skal kopien du får óg vere elektronisk og i eit vanleg filformat. Verksemda skal gje deg innsyn utan ugrunna opphald og normalt seinast innan ein månad.

Kvifor be om innsyn?

Mange tek kontakt med Datatilsynet fordi dei har spørsmål om korleis personopplysningane deira blir behandla. Dette må verksemdene sjølve svare på. Retten til innsyn skal sikre at du får svar på spørsmåla dine.

Ved å be om innsyn kan du òg bli merksam på feilaktige opplysningar om deg sjølv og i verste fall lovbrot. Dette er altså ein reiskap som gjev deg høve til å følgje med sjølv på kva som skjer med dine opplysningar.

Nokre gonger kan det vere overraskande å sjå kor mange opplysningar verksemder lagrar om deg. Å ha innsikt i kva opplysningar dei lagrar, kan gjere deg i stand til å ta informerte val om kva for tenester du ønskjer å nytte.

Vi har skrive ein rapport ("Hva vet de om deg?") som syner kva for personopplysningar fire vanlege, norske verksemder lagrar

Innsyn skal vere gratis

Å nytte innsynsretten skal vere gratis. Dersom du ber om meir enn ein kopi, kan verksemda likevel ta eit rimeleg administrasjonsgebyr. Dersom det har gått tid sidan sist du ba om kopi, og det er grunn til å gå ut frå at verksemda no behandlar fleire eller andre personopplysningar enn sist, kan du be om ein ny, gratis kopi.

Ved krav om innsyn som er klart grunnlause eller overdrivne, kan verksemda nekte å gje innsyn eller krevje eit rimeleg administrasjonsgebyr. I desse tilfella er det verksemda som må vise kvifor kravet er grunnlaust eller overdrive. Hovudregelen er framleis at du har rett til innsyn.

Unnatak

Nokre gonger kan ei verksemd nekte deg innsyn. Innsynsretten gjeld ikkje dersom:

• opplysningane er av betyding for Noregs utanrikspolitiske interesser eller nasjonale forsvars- og tryggleiksinteresser. Dette unnataket gjeld berre viss det òg kan gjerast unnatak frå allment innsyn for slike opplysningar etter offentleglova §§ 20 og 21.
• det er påkravd å hemmeleghalde opplysningane av omsyn til førebygging, etterforsking, avsløring eller rettsleg forfølging av straffbare handlingar.
• det er utilrådeleg at du får kjennskap til opplysningane av omsyn til helsa di eller forholdet ditt til nærståande.
• opplysningane er omfatta av lovbestemt teieplikt.
• det er i strid med openberre og grunnleggjande private eller offentlege interesser å gje innsyn, medrekna omsynet til deg sjølv.
• innsyn vil krenkje rettane og fridomane til andre.
• det er arkivformål i allmenheita si interesse, formål knytta til vitskapeleg eller historisk forsking eller statistiske formål som vil krevje ein uforhaldsmessig stor innsats, eller der innsynsretten vil kunne gjere det umogleg eller i alvorlig grad hindre at måla med behandlinga vert nådd.

Dersom ei verksemd nektar deg innsyn, skal du ha skriftleg grunngjeving utan ugrunna opphald og normalt seinast innan ein månad. Verksemda må òg gje presis tilvising til kva for ein unnataksheimel som er nytta, altså kvifor du ikkje får innsyn.

Innsynsskjema

Vi har laga eit skjema som du kan nytte når du ønskjer informasjon om eller innsyn i personopplysningar ei verksemd har om deg. Skjemaet er meint brukt når du ber om innsyn etter personopplysningslova, og det kan nyttast enten du vil vite meir om opplysningar som er lagra om deg sjølv, om barna dine, eller nokon du handlar på vegne av viss du har skriftleg fullmakt:

Last ned skjema for å be om innsyn (pdf, bokmål)